scharakteryzuj okręgi przemysłowe (wypisz miasta wchodzące w skład i dominujące gałęzie przemysłu):- Górny śląsk- Łódzki-warszawski-wrocławski-gdański. Question from @karolna2463 - Gimnazjum - Geografia Okręgi przemysłowe w Polsce. Na mapie topograficznej w skali 1:10 000 zabudowania fabryki zajmują obszar o szerokości 1,5 cm i długości 2 cm. Oblicz Wydobywcze okręgi przemysłowe w krajach wysoko rozwiniętych obecnie podupadają lub zmieniają profil na regiony usługowe i nowoczesnych technologii. Cechy okręgu przemysłowego: składa się z kilku zakładów przemysłowych; posiada znaczny odsetek ludności zatrudnionej w przemyśle; skupia znaczny potencjał wytwórczy na niewielkim Komentarze. Opolski Okręg Przemysłowy ma bardzo różnorodną strukturę przemysłu. Jest one efektem zarówno starych tradycji zagospodarowania, dobre prosperującego rolnictwa, bogactw naturalnych (wapienie), jak i silnego związku z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, stąd rozwinięte są niemal wszystkie gałęzie przemysłu. OKRĘGI WYBORCZE DO SEJMU RP W WYBORACH PARLAMENTARNYCH 2023. Sejm sprawuje w Polsce funkcję ustawodawczą. W jego skład wchodzi 460 posłów, którzy wybrani zostali w głosowaniu tajnym, w wyborach równych, bezpośrednich, powszechnych i proporcjonalnych. Wybory do Sejmu odbędą się 15 października 2023 r. W naszej bazie prezentujemy 10 Qs. Transport w Polsce. 405 plays. 12th. Przemysł quiz for 1st grade students. Find other quizzes for Geography and more on Quizizz for free! W Arabii Saudyjskiej protesty i niepokoje społeczne związane z arabską wiosną przerodziły się w krwawą wojnę domową. W 2010 r. w Europie miała miejsce kulminacja kryzysu migracyjnego związanego z dużym napływem ludności z Bliskiego Wschodu. Na pograniczu Iraku i Syrii islamscy fundamentaliści utworzyli tak zwane Państwo Islamskie. w2f46Dk. Warszawski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe należy wymienić: Warszawę, Wołomin, Otwock, Piaseczno, Legionowo, Konstancin-Jeziorna, Pruszków; bardzo duży udział inwestycji zagranicznego kapitału, który przyciąga stolica państwa, duże rynki zbytu, rozwój przemysłu: poligraficznego, odzieżowego, elektromaszynowego- tutaj samochody, maszyny budowlane, sprzęt TV i gospodarstwa domowego, hutnictwo metal; Górnośląski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Katowice, Rybnik, Sosnowiec, Zabrze, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Jastrzębie, Gliwice; największy okręg przemysłowy Polski, wytwarza około 20 % całej produkcji przemysłowej; bark tutaj dominacji jednego dużego ośrodka przemysłowego, najgęściej zaludniony, opiera się na wydobyciu surowców mineralnych, stąd duża dewastacja środowiska naturalnego; tutaj rozwinęły się wszystkie gałęzie przemysłowe; przemysł energetyczny, hutniczy, lekki, spożywczy, poligraficzny, samochodowy, maszynowy i inne; Poznański Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Poznań, Swarzędz, Kórnik, Mosina; dogodne położenie komunikacyjne i zaplecze kadry pracowniczej sprawia, że jest atrakcyjnym miejscem dla inwestorów; rozwój przemysłu odzieżowego, meblarskiego spożywczego, elektromaszynowego, kosmetycznego; Staropolski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Kielce, Starachowice, Radom, Skarżysko-Kamienna, Ćmielów, Ożarów, Opoczno, Ostrowiec Świętokrzyski; to bardzo stary okręg przemysłowy, oparty na wydobyciu surowców mineralnych (słynne dymarki), przede wszystkim rozwój przemysłu hutniczego, mineralnego, ceramicznego — zakłady w Ćmielowie, chemicznego, spożywczego, obuwniczego, środków transportu; Łódzki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Łódź, Pabianice, Ozorków, Zduńska Wola, Sieradz, Zgierz, Tomaszów Mazowiecki, Aleksandrów; założony w XIX wieku jako okręg włókienniczy, początki to bardzo dynamiczny rozwój i liczne miejsca pracy, zwłaszcza dla kobiet, dlatego występuje tu najwyższy współczynnik feminizacji w Polsce; lata następne to restrukturyzacja przemysłu i kryzys przemysły włókienniczego — załamanie rynku wschodniego i brak odbiorców, napływ tanich włókien z Azji; obecnie dominacja przemysłu lekkiego, także przemysł chemiczny, elektromaszynowy, spożywczy; stosunkowo wysokie bezrobocie i patologie społeczne; Gdański Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Gdańsk, Gdynia, Sopot, Starogard Gdański, Tczew, Kwidzyn; utworzony przez aglomerację Trójmiasta (Gdańska, Gdyni i Sopotu) oraz miast ościennych; duży rynek zbytu i bliskość morza sprawia, że rozwija się przede wszystkim przemysł: stoczniowy, rafineryjny, przetwórstwo ryb, spożywczy, chemiczny i elektroniczny; Krakowski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Kraków, Brzesko, Bochnia, Krzeszowice, Skawina, Wieliczka, Myślenice, Chrzanów; dominacja Krakowa jako centrum aglomeracji krakowskiej, a mniejsze ośrodki satelickie są powiązane z centrum; liczne gałęzie przemysłu: przemysł spożywczy to Zakłady Wawel w Krakowie, cukrowniczy, piwny w Brzesku, tytoniowy, metalurgiczny, hutniczy, chemiczny, elektromaszynowy, poligraficzny; relatywnie słabe zaplecze naukowo-badawcze w całej aglomeracji krakowskiej; Bielski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Andrychów, Bielsko-Biała, Kęty, Cieszyn, Żywiec, Ustroń, Skoczów, Czechowice-Dziedzice; nastawiony na przemysł włókienniczy, przede wszystkim tkaniny wełniane; także przemysł elektromaszynowy, samochodowy (samochody osobowe), chemiczny, metalowy, spożywczy; Wrocławski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Wrocław, Brzeg, Oława, Oleśnica, Jelcz, Twardogóra; dominacja Wrocławia — tutaj skupia się głownie przemysł elektromaszynowy (tabor kolejowy, maszyny, autobusy i samochody osobowe, sprzęt AGD, obrabiarki), chemiczny (lakiery, farby, garbniki syntetyczne, lekarstwa), przemysł spożywczy (piwowarski, cukrowniczy, tłuszczowy, młynarski), przemysł lekki (odzieżowy, obuwniczy — Oleśnica); Bydgosko-Toruński Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Toruń, Bydgoszcz, Janikowo, Inowrocław, Kruszwica; obecność złóż soli kamiennej stała się podstawą do rozwoju przemysłu górnictwa (Inowrocław); inne gałęzie: przemysł spożywczy (mięsny, tłuszczowy, cukrowniczy), włókien syntetycznych, mineralny (cement, szkło, wapno), elektromaszynowy, meblarski; przemysł jest skupiony głównie w Toruniu i Bydgoszczy; Sudecki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Jelenia Góra, Wałbrzych, Bogatynia, Bolesławiec, Kłodzko, Świdnica, Lubań, Kamienna Góra, Zgorzelec, Strzegom, Strzelin; dużo małych ośrodków przemysłowych, liczne gałęzie przemysłu: paliwowo- energetyczny (Turoszów), przemysł lekki (tkaniny z lnu, dywany), mineralny (porcelana, szkło gospodarcze, fajans, pozyskiwanie granitu, min. Wałbrzych), chemiczny, farmaceutyczny; duży problem z degradacją środowiska naturalnego i bezrobociem, na skutek załamania rynków zbytu i produkcji przemysłowej; Karpacki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Krosno, Jasło, Gorlice, Jedlicze, Sanok, Nowy Sącz; raczej słabo wykształcony — brak dużych pokładów surowców mineralnych; przemysł elektromaszynowy, szklarski, zakłady wydobywające i przetwarzające ropę naftowa — Jedlicze, Krosno, Jasło; Rzeszowski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Rzeszów, Dębica, Mielec, Łańcut; rozwój przemysłu mineralnego (szkło, porcelana), spożywczego(spirytusowy, cukierniczy, mięsny), chemiczny (opony Dębica, farby, lakiery), elektromaszynowy (sprzęt AGD, samoloty); Tarnobrzeski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Leżajsk, Sandomierz, Nisko, Nowa Dęba; niegdyś podstawą rozwoju były złoża siarki, dziś wydobycia zaprzestano, a tereny pokopalniane są objęte restrukturyzacją; obecne gałęzie przemysłowe: elektromaszynowy (sprzęt dla wojska), spożywczy (piwny, mięsny, przetwórstwo owocowo-warzywne), mineralny; W geografii ekonomicznej ośrodkiem przemysłowym jest miejscowość (zazwyczaj miasto), w której znajduje się zakład przemysłowy. Natomiast obszary dużej koncentracji różnych gałęzi przemysłu odpowiednio ze sobą powiązanych nazywane są okręgami przemysłowymi. Okręgi przemysłowe można podzielić na: okręgi surowcowe; zrestrukturyzowane okręgi o genezie surowcowej; okręgi o innej genezie. Przeważająca część produkcji przemysłowej świata koncentruje się nadal w ukształtowanych w przeszłości wielkich okręgach przemysłowych w KWR. Okręgi te tracą jednak na znaczeniu. Ich rozwój, mimo postępujących przekształceń strukturalnych jest mało dynamiczny. W tym względzie dystansują je wyraźnie nowe centra przemysłowe skupiające gałęzie zaawansowanych technologii – high – tech , jak również szybko rozwijające się ośrodki przemysłowe w krajach nowo uprzemysłowionych. Okręgi przemysłowe, czyli wielkie koncentracje różnorodnych gałęzi przemysłu odpowiednio ze sobą powiązanych, można podzielić na: ukształtowane dzięki bogatym zasobom surowców i energii, rozwijające się dzięki dogodnemu położeniu na szlakach transportowych, koncentracji funkcji administracyjnych i naukowo – badawczych oraz dzięki dużym zasobom siły roboczej o różnorodnych kwalifikacjach i chłonnym rynku zbytu. Okręgi surowcowe skupiają wydobycie różnorodnych surowców, produkcję paliw i energii, karbochemie i chemię nieorganiczną, hutnictwo metali i przemysł metalowy oraz produkcję maszyn górniczych, urządzeń dla hutnictwa, ciężkich obrabiarek, maszyn budowlanych i różnorodnych środków transportu. W KWR przeszły one w ostatnich dziesięcioleciach poważne przeobrażenia strukturalne, polegające na spadku znaczenia kreujących je niegdyś gałęzi przemysłu ciężkiego, a zarazem na rozwoju przemysłu samochodowego, lotniczego, zbrojeniowego, precyzyjnego, elektronicznego, petrochemicznego i poligraficznego. Najważniejszymi okręgami surowcowymi są: Okręg Uralski w Rosji. Jest największym okręgiem przemysłowym w Rosji, zaliczanym do najbogatszych zagłębi surowcowych świata. W paleozoicznych kompleksach skalnych Uralu Środkowego i Uralu Południowego zalegają bogate złoża rud żelaza i metali uszlachetniających stal, miedzi, cynku, ołowiu, złota, srebra i platyny oraz złoża węgla brunatnego, soli kamiennej i soli potasowych, azbestu, boksytów i różnorodnych surowców skalnych. Baza paliwowa samego Uralu jest skromna, nie opodal znajdują się jednak wielkie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego basenu Wołżańsko – uralskiego i rejonu Uchty oraz złoża węgla kamiennego w rejonie Workuty (Peczorskie Zagłębie Weglowe). W oparciu o miejscowe surowce i dowozone paliwa rozwinęło się na wielką skalę hutnictwo żelaza i stali (Magnitogorsk, Nizny Tagił, Czelabińsk) oraz miedzi, aluminium, magnezu, cynku, ołowiu i niklu (Orsk, Czelabińsk). Na tej bazie rozwinięto produkcje urządzeń dla górnictwa i hutnictwa, traktorów, koparek, taboru kolejowego, różnorodnego uzbrojenia, samochodów, samolotów i turbin (Czelabińsk, Niżny Tagił, Magnitogorsk, Jekatierinburg), a w oparciu o surowce chemiczne ( w tym dostarczane rurociągami – ropę i gaz ziemny) produkcję nawozów sztucznych, kwasu siarkowego i paliw płynnych (Ufa, Bieriezniki, Perm). Rynek zbytu oraz ogromne zasoby drewna w pobliskich kompleksach leśnych umożliwiły rozwój przemysłu celulozowo – papierniczego. Okręg uralski jest też, podobnie jak większość obszarów uprzemysłowionych i zurbanizowanych na świecie, skupiskiem wielu ośrodków przemysłu lekkiego i spożywczego. Kuźnieckie Zagłębie Węglowe na Syberii rozwinęło się w oparciu o zasobne złoża węgla kamiennego (koksującego i energetycznego), rudy żelaza oraz cynku i ołowiu. Jest drugim pod względem znaczenia (po Okręgu Uralskim) ośrodkiem surowcowym w Rosji. Dominuje w nim hutnictwo metali – żelaza (Nowokuźnieck, Biegowo). Rozwinęła się również karbochemia i produkcja nawozów sztucznych (Nowokuźnieck, Kamerowo), a w pobliżu kombinatów metalurgicznych – przemysł metalowy, elektromaszynowy i zbrojeniowy. Na bazie ropy naftowej dostarczanej z Niziny Zachodniosyberyjskiej rozwija się przemysł petrochemiczny, a w oparciu o wielkie zasoby drewna rosnącej w pobliżu tajgi – przemysł drzewny i celulozowo – papierniczy. Kubas integruje się z aglomeracja miejsko – przemysłową Nowosybirska, w której rozwinęło się hutnictwo żelaza i cyny, produkcja maszyn rolniczych, obrabiarek, nawozów sztucznych, obuwia i różnorodnych artykułów spożywczych. Donieckie Zagłębie Węglowe we wschodniej Ukrainie obfituje w zasoby węgla kamiennego, rtęci i soli kamiennej. W oparciu o te surowce oraz dowożone z innych rejonów Ukrainy powstały tu huty żelaza i metali nieżelaznych, przemysł chemiczny oraz ciężkie branże przemysłu elektromaszynowego. W oparciu o rozwijające się hutnictwo wykształciły się stalochłonne gałęzie przemysłu maszynowego, zwłaszcza produkcja urządzeń dla górnictwa i hutnictwa (Kramatorsk, Gorłowka), taboru kolejowego, czołgów, traktorów (Charków) oraz łożysk tocznych, obrabiarek i maszyn budowlanych. Chłonny rynek zbytu stworzył dogodne warunki do rozwoju produkcji materiałów budowlanych, paliw płynnych i środków piorących oraz przemysłu lekkiego i spożywczego. Górnośląski Okręg Przemysłowy w Polsce. Jest to typowy okręg surowcowy, zlokalizowany w zagłębiu węgla kamiennego. Dominuje tu przemysł ciężki - górnictwo węgla kamiennego, hutnictwo żelaza (Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Ruda Śląska), energetyka (Jaworzno, Łaziska Górne) i przemysł maszynowy (Sosnowiec, Katowice, Mikołów). Chłonny i skoncentrowany rynek zbytu wpłyną na rozwój przemysłu lekkiego, spożywczego i produkcji różnorodnych materiałów budowlanych. Okręg Północno-Wschodni (Fushun-Anshan) w Mandżurii powstał dzięki zasobom węgla kamiennego, ropy naftowej oraz rud żelaza i magnezytu. Jego baza surowcowa stwarza doskonałe warunki do rozwoju hutnictwa żelaza i metali niezależnych (Anshan, Benxi, Shenyang), a w konsekwencji również karbochemii, produkcji maszyn dla górnictwa i hutnictwa, obrabiarek i turbin (Sheyang, Anshan, Fushun), taboru kolejowego (Dalin) i paliw płynnych (Anshan, Dalin). Podobnie jak we wszystkich kształtujących się okręgach surowcowych, tutaj także rozwija się przemysł włókienniczy i tekstylny, bazujący na rozległym miejscowym rynku zbytu, lokalnych uprawach roślin włókienniczych i dużych zasobach kobiecej siły roboczej. Okręg Północny (Pekin-Tianjin) w Chinach dysponuje wielkimi zasobami węgla kamiennego, ropy naftowej, rud żelaza i wanadu. W oparciu o te surowce rozwija się hutnictwo żelaza i stopów metali (Pekin, Tangsham, Tianjin) oraz przetwórstwo węgla kamiennego i ropy naftowej (Pekin, Tianjin). W związku z tym okręg ten przoduje w produkcji statków (Tianjin) i samochodów osobowych (Pekin). Staje się także centrum przemysłu lekkiego, spożywczego, kosmetycznego, elektronicznego i poligraficznego. Okręg Damodar leży we wschodnich Indiach na pograniczu stanów Bengal Zachodni i Bihar dysponuje złożami węgla kamiennego, rud żelaza, miedzi i boksytów. Przy tak dogodnych warunkach stał się już centrum indyjskiej karbochemii i nawozów azotowych (Jamshedpur, Sindri), hutnictwa żelaza i stali (Jamshedpur, Asansol), a także ważnym regionem koncentracji przemysłu metalowego, obrabiarkowego i środków transportu. Okręg Minas Gerais w Brazylii rozwija się w oparciu o bogate złoża rud żelaza, cyny, uranu, boksytów i złota. Powstał tu przemysł metalurgiczny, motoryzacyjny, petrochemiczny, włókienniczy i spożywczy. Okręg ten pracuje również na potrzeby przemysłu wysokich technologii zlokalizowanego w Rio de Janeiro i Sao Paulo. Energia elektryczna potrzebna do rozwoju tego okręgu wytwarzana jest w pobliskich elektrowniach wodnych. Okręg Witwatersrand w prowincji Transwal w RPA należy do najbogatszych zagłębi surowcowych na świecie. Wydobywa się w nim węgiel kamienny, rudy żelaza, chromu, niklu, manganu, wanadu, kobaltu, miedzi, cynku i ołowiu, cyny, złoto, srebro, platynę, diamenty oraz fosforyty. W oparciu o tak bogatą bazę surowcową rozwinęło się hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, produkcja różnorodnych związków chemicznych na bazie węgla (miedzy innymi paliw płynnych), wyrobów metalowych, obrabiarek, broni, urządzeń górniczych, taboru kolejowego i samochodów oraz cementu, kwasu siarkowego i nawozów sztucznych. Głównymi ośrodkami tego największego w Afryce okręgu przemysłowego są: Johannesburg, Germiston, Springs i Krugersdorp. Okręg Shaba-Copperbelt na pograniczu Zambii i Demokratycznej Republiki Konga (dawniej Zair) posiada duże zasoby rud kobaltu, miedzi, cyny, uranu oraz złota. Z tego względu występuje w nim wyraźna dominacja hutnictwa metali nieżelaznych. Rozwinęło się ono przy dużym udziale kapitału zagranicznego i wytwarza produkty przeznaczone na eksport. W krajach wysoko rozwiniętych dawne okręgi o genezie surowcowej zostały zrestrukturyzowane i dzisiaj nie dominuje już w nich przemysł ciężki. Większy udział ma w nich przemysł wysokich technologii. Do okręgów tego typu należą: Okręg Reńsko-Westfalski w Niemczech, którego główną część stanowi Zagłębie Ruhry. Ukształtował się w miejscu wydobycia węgla kamiennego i brunatnego, rud cynku i ołowiu oraz soli kamiennej. Na bazie miejscowych surowców i dowożonych rud żelaza rozwinęło się hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych (Essen, Duisburg, Oberhausen) oraz produkcja urządzeń dla górnictwa i hutnictwa, maszyn włókienniczych, obrabiarek, taboru kolejowego i różnorodnego uzbrojenia (Essen, Dortmund, Dusseldorf, Bochum). Równocześnie rozwijała się karbochemia, przemysł sodowy i włókienniczy. Spadek popytu na węgiel, stal, produkty ciężkiej chemii i wyroby tradycyjnego przemysłu maszynowego wymusza zmiany struktury gałęziowej przemysłu w tym okręgu. Dynamicznie rozwija się więc przemysł petrochemiczny (Kolonia, Gelsenkirchen, Wesseling), farmaceutyczny (Leverkusen), fotochemiczny (Kolonia, Dusseldorf), elektrotechniczny, elektroniczny i precyzyjny (Dusseldorf, Kolonia, Essen, Monchengladbach) oraz samochodowy (Kolonia, Bochum). Jest to nadal największy okręg przemysłowy Europy. Na jego obszarze mieszka około 15 mln ludzi, a w przemyśle pracuje ok. 2 mln osób (ponad 20 % zatrudnionych w przemyśle niemieckim). Okręg Yorkshire-Humberside znajduje się w środkowej Anglii. Powstał na bazie węgla kamiennego, rud żelaza oraz cynku i ołowiu. Jest jednym z trzech wielkich okręgów angielskich ukształtowanych na bazie surowców mineralnych. W miarę wyczerpywania się miejscowych rud żelaza zaczęto je przywozić do obsługującego ten okręg portu Hull ze Szwecji, Brazylii i Kanady. Obok starych ośrodków hutniczych związanych z węglem (Sheffield) powstały wiec nowe huty w pobliżu portów (Scunthorpe). Tradycyjne gałęzie przemysłu (karbochemia, hutnictwo, przemysł metalowy, włókienniczy i odzieżowy) nie maja już dzisiaj większego znaczenia, głównie na skutek likwidacji nierentownych kopalni węgla kamiennego i znacznego wzrostu kosztów zaangażowania siły roboczej. Dominuje wytwórczość przemysłu środków transportu, precyzyjnego, elektronicznego i petrochemicznego. Głównymi centrami przemysłu tego okręgu są połączone konurbacje Leeds i Sheffield. Zagłębie Północne we Francji rozwinęło się dzięki złożom węgla kamiennego. W oparciu o węgiel kamienny rozwinęła się karbochemia i produkcja stali, zaś w oparciu o lokalne uprawy lnu – przemysł włókienniczy. W związku z rozwiniętym hutnictwem powstał przemysł metalowy, maszyn włókienniczych i urządzeń dla górnictwa. Likwidacja nierentownych kopalni węgla kamiennego zmusiła do restrukturyzacji gospodarki regionu. W miejsce tradycyjnych branż powstały nowe, reprezentowane przez zakłady wytwarzające środki transportu, podzespoły i wyroby elektroniczne, barwniki chemiczne, włókna syntetyczne i lekarstwa. Rozwiną się też przemysł petrochemiczny, poligraficzny i spożywczy. Centrum tego regionu jest Lille – Roubaix – Tourcoing Okręg Północno-Wschodni obejmuje atlantyckie wybrzeże USA i region Appalachów. Występują w nim w dużym stopniu już wyeksploatowane złoża węgla kamiennego, rud żelaza, manganu oraz cynku i ołowiu. Tradycyjne hutnictwo żelaza zlokalizowane było głównie w rejonie Pittsburgha oraz w portach wschodniego wybrzeża. Na bazie surowców mineralnych i hutnictwa żelaza rozwinął się przemysł metalowy, stoczniowy, zbrojeniowy i chemiczny. Obecnie jednak przeważa w tym okręgu produkcja przemysłu wysokich technologii. Głównymi ośrodkami przemysłowymi są Pittsburgh, Nowy Jork, Filadelfia, Boston i Baltimore. Okręg Przyjeziorny w USA wytworzył się na bazie rud żelaza i miedzi. Rozwinięte hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych traci na znaczeniu, natomiast zwiększa się rola przemysłu petrochemicznego, elektronicznego, poligraficznego i drzewno-papierniczego. Duży jest też udział przemysłu środków transportu i spożywczego. Najważniejszymi ośrodkami przemysłowymi są Chicago, Detroit, Cleveland i Toledo. Na świecie istnieją także okręgi przemysłowe nie związane bezpośrednio z bazą surowcową. Rozwijają się w nich przede wszystkim energo- i materiałooszczędne gałęzie przemysłu. Tego typu okręgi przemysłowe powstają najczęściej w wielkich metropoliach. Przykładami mogą być: w Europie - Paryż, Londyn, Berlin, Monachium, Hamburg, Rotterdam, Mediolan, Madryt, Moskwa, Warszawa, Budapeszt; w Azji - Keihin (Tokio, Jokohama, Chiba), Hanshin (Osaka, Kobe, Kioto), Chukyo (Nagoja, Toyota), Seul, Singapur, Kuala Lumpur, Bombaj, Kalkuta, Dżakarta; w Ameryce Północnej - Los Angeles, San Francisco, Nowy Orlean, Meksyk; w Ameryce Południowej - Rio de Janeiro, Sao Paulo, Buenos Aires; w Afryce - Kair, Lagos; w Australii - Sydney i Melbourne. O PORTALU Portal to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy. Więcej Polska w XX wieku --> W latach 1937-39 zrealizowano w COP szereg ogromnych projektów energetycznych, takich jak elektrownie wodne w Myszkowicach i Rożnowie, elektrownie cieplne w nowym mieście przemysłowym - Stalowej Woli oraz w Mościcach, jak również linie przesyłowe i gazociągi. Wykończono zaporę w Porąbce i rozpoczęto budowę zapór w Czchowie i Rożnowie. Wybudowano także fabryki broni w Radomiu, Sanoku oraz rozbudowano zakłady zbrojeniowe w Starachowicach, wzniesiono fabrykę płatowców w Mielcu, silników lotniczych w Rzeszowie, wielką hutę w Stalowej Woli, fabrykę obrabiarek w Rzeszowie, a także zakłady chemiczne w Dębicy i Niedomicach. Do września 1939 r. zainwestowano w COP ogółem 400 mln zł, głównie ze środków budżetowych. Stworzono tu 55 tys. nowych miejsc pracy w wielkim przemyśle, 33 tys. – w zakładach średnich i drobnych, 10 tys. w handlu, a 6 tys. – w rzemiośle. Oceniano, że stanowiło to około 20% przeludnienia agrarnego tego regionu. prof. Wojciech Roszkowski NAJNOWSZE W. Traczyk-Stawska do Wołodymyra Kliczki: myślimy o Ukrainie, wspominając walczącą w 1944 r. Warszawę Danuta Dworakowska, sanitariuszka w Powstaniu: w sierpniu 1944 r. naszym marzeniem było wyzwolić Warszawę 220. rocznica urodzin Ignacego Domeyki Ambasada USA: rocznica Powstania Warszawskiego przypomina o odwadze Polaków i miłości do własnego kraju W Krakowie uroczyste zakończenie obchodów Jubileuszowego Roku Ignacjańskiego Newsletter Oświadczam, że wyrażam zgodę oraz upoważniam Muzeum Historii Polski, ul. Mokotowska 33/35, W-wa (dalej MHP) jako Administratora danych osobowych oraz wszelkie podmioty działające na rzecz lub zlecenie MHP do przetwarzania moich danych osob. (e-mail) w zakresie i celach niezbędnych do otrzymywania newslettera od dnia wyrażenia tej zgody do jej odwołania. Jestem świadomy/a, że mam prawo w dowolnym momencie odwołać zgodę oraz że odwołanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody udzielonej przed jej wycofaniem. Jestem też świadomy/a, że przysługuje mi prawo dostępu do moich danych, do ich sprostowania, do ograniczenia przetwarzania, do przenoszenia danych, do sprzeciwu wobec przetwarzania. COPYRIGHT Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione. Przemysł - to dział gospodarki, który eksploatuje zasoby naturalne i przetwarza je na produkty, które zaspokoją potrzeby człowieka. Ze względu na charakter działalności wyróżnia się: przemysł wydobywczy; przemysł przetwórczy; przemysł do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych ludzi. Funkcje przemysłu: Produkcyjna – polegająca na pozyskiwaniu i przetwarzaniu surowców i półproduktów; Społeczna - stwarzanie miejsc pracy, podnoszenie kultury technicznej, zmiana warunków bytu; Przestrzenna - czyli przyspieszenie procesów urbanizacyjnych, przekształcanie środowiska. Czynniki lokalizacji przemysłu Przemysł nie jest i nie może być w poszczególnych krajach rozmieszony równomiernie. Wynika to z tego, że lokalizacja zakładów we wszystkich regionach kraju nie jest jednakowo opłacalna. Czynniki decydujące o powstaniu i rozwoju okręgów przemysłowych nazywamy czynnikami lokalizacji, a są nimi: czynniki przyrodnicze, techniczno-ekonomiczne, społeczno-polityczne. W zależności od rodzaju produkcji przemysłowej znaczenie każdego czynnika zmienia się pod wpływem czasu, co wynika przede wszystkim z rozwoju nauki, techniki oraz postępującego procesu globalizacji. Obecnie rola czynników przyrodniczych maleje, wzrasta natomiast znaczenie czynników techniczno-ekonomicznych i społeczno-politycznych. Współczesny główny czynnik lokalizacji dla gałęzi przemysłu to rynek zbytu. Korzyści czerpane z koncentracji przestrzennej przemysłu sprawiły, że zarówno w krajach uprzemysłowionych, jak też w wielu krajach, które ten dział gospodarki mają jeszcze słabo rozwinięty, powstały lub tworzą się okręgi przemysłowe. Niektóre z nich osiągnęły bardzo duże rozmiary i to właśnie w nich koncentruje się znaczny odsetek produkcji przemysłowej danych krajów, np. okręg Reńsko- Westfalski w Niemczech, Paryski lub Północny we Francji, okręg Turynu i Mediolanu we Włoszech, Doniecki na Ukrainie, Moskiewski (Centralny) leżący w Rosji, Tokio-Kawasaki-Jokohama w Japonii, Nowego Jorku w Stanach Zjedn. Ameryki, Sao Paulo u wschodniej części stanu Minas Gerais w Brazylii, Buenos Aires w Argentynie. Okręgi przemysłowe, czyli wielkie koncentracje różnorodnych gałęzi przemysłu odpowiednio ze sobą powiązanych, dzielimy na: ukształtowane dzięki bogatym zasobom surowców i energii; rozwijające się dzięki dogodnemu położeniu, np. na szlakach transportowych: rozwijające się dzięki koncentracji funkcji administracyjnych rozwijające się dzięki i naukom badawczym oraz o różnorodnych kwalifikacjach rozwijające się dzięki chłonnym rynkom zbytu. Okręgi przemysłowe Okręgiem przemysłowym nazywamy obszar o dużym nagromadzeniu zakładów przemysłowych, powiązanych ze sobą produkcyjnie. Okręg przemysłowy posiada znaczny odsetek ludności zatrudnionej w przemyśle oraz skupia znaczny potencjał wytwórczy na małym terenie. Typy okręgów przemysłowych Okręgi surowcowe- Istotną rolę w powstaniu okręgów przemysłowych na świecie odgrywało i nadal odgrywa występowanie surowców mineralnych. Szczególnie dotyczy to dużych zagłębi węgla kamiennego. Wiąże się to z tym, że węgiel kamienny przez długi czas był najważniejszym surowcem energetycznym na świecie, a jego jednostkowe zużycie w energochłonnych gałęziach przemysłu było znacznie większe niż obecnie. W związku z tym lokalizacja okręgów przemysłowych z dala od miejsc wydobycia węgla była nieopłacalna. Generalizując okręgi surowcowe charakteryzują się tym, że skupiają wydobycie różnorodnych surowców, produkcje paliw, energii, karbochemię powstałych ciężką chemię, hutnictwo metali powstałych przemysł metalowy oraz produkcję maszyn górniczych, urządzeń dla hutnictwa, ciężkich obrabiarek, maszyn budowlanych powstałych środków transportu. W KWR (Krajach Wysoko Rozwiniętych) w ostatnich dziesięcioleciach nastąpiło pewne przeobrażenie się strukturalne, które polegało na spadku znaczenia niegdyś kreujących je gałęzi przemysłu ciężkiego, a zatem rozwoju przemysłu samochodowego, lotniczego, zbrojeniowego, elektronicznego itp. Przykładem okręgów powstałych na bazie węgla kamiennego są: Okrąg Reńsko- Westfalski (Zagłębie Ruhy), Doniecki, Górnośląski, Północny we Francji. Okręgi transportowe – koncentrację przemysłu powoduje dogodne położenie komunikacyjne. W rejonach tych dobrze rozwinięte są przede wszystkim hutnictwo, przemysł maszynowy – głównie środków transportu, petrochemia oraz różne branże przemysłu chemicznego. Np.: Okręg Nadatlantycki w Stanach Zjednoczonych, okręgi w Japonii, Okręg Londyński. Okręgi wielkomiejskie – powstałe w dużych aglomeracjach miejskich przez znaczne zasoby siły roboczej, duże rynki zbytu itp. Rozwinęły się w nich gałęzie przemysłu niewymagające dużych ilości surowców, np. przemysł elektromaszynowy, chemiczny, poligraficzny oraz odzieżowy, spożywczy. Np. okręgi: Paryski, Kalifornijski, Moskiewski, Warszawski, Meksyku, Mediolanu. Okręgi technopolie – są to okręgi przemysłowe najnowszej generacji, skupiające zakłady przemysłu wysokiej techniki (high-technology). Okręgi stref specjalnych – współcześnie tworzące się rejony koncentracji przemysłu (nadmorskie miasta otwarte, specjalne strefy ekonomiczne). Rozwija się tam głównie przemysł elektromaszynowy, chemiczny i środków transportu. Najwięcej stref specjalnych występuje w Azji Południowo-Wschodniej i Wschodniej. Charakterystyka wybranych okręgów przemysłowych Główne ośrodki i okręgi przemysłu. Okręgi przemysłowe 1. Okręgi powstałe w Ameryce: Stany Zjednoczone Właśnie tam powstał największy światowy region przemysłowy, liczący pas długości ok. 600 km. wzdłuż wybrzeża atlantyckiego do Waszyngtonu do Bostonu. Cały ten obszar skupia ok. 20% amerykańskiego przemysłu. Okręg ten rozwinął się przez wymianę handlową z Europą jak i przez to, że tereny te zostały szybciej skolonizowane, a więc wcześnie rozpoczął się tu typ gospodarki europejskiej. Ważnym ośrodkiem handlowym i przemysłu stały się porty morskie - Nowy Jork, Filadelfia i Boston. Przemysł na tym obszarze posiada różnice w strukturze przemysłu. Okręg Nowojorski - znajduje się w części środkowej, której centrum stanowi Nowy Jork. Dominuje przemysł lekki dostarczający ¾ produkcji przemysłowej okręgu. Dostarcza tekstylia, odzież, futra, biżuterię, wyroby przemysłu poligraficznego oraz spożywczego. Przemysł ciężki rozwinął się na obrzeżach okręgu nowojorskiego. Ważną rolę odgrywa tam przemysł petrochemiczny (przemysł przerobu ropy naftowej), stoczniowy, maszynowy i elektrotechniczny. W północnej części okręgu, którego centrum stanowi Boston rozwinięty jest przemysł włókienniczy, odzieżowy, obuwniczy oraz maszynowy i elektromechaniczny. Oddalenie od miejsc wydobywania surowców spowodowało rozwój przemysłów niewymagających wielu surowców i dużych ilości energii. Na południu rozwinięte są hutnictwo, przemysł metalowy, maszynowy, chemiczny, środków chemicznych oraz rafineryjny. Jest to spowodowane występowaniem na danym obszarze złóż węgla i rud żelaza w Appalachach oraz zasobom energii rzek płynących z owych gór. Główne miasto okręgu to Filadelfia. Okrąg Wielkich Jezior - jest to drugi region przemysłowy Stanów Zjednoczonych. Zajmuje on obszary tj. od Milwaukee po Detroit- Cleveland- Pitsburgh i Buffalo. Jego rozwój wiązał się z obecności złóż surowców mineralnych, zwłaszcza rud żelaza i miedzi. W owym regionie rozróżnia się trzy okręgi: 1) Chicago- Milwaukee, 2) Detroit- Cleveland- Pitsburgh, 3) Buffalo- Rochester. Dominuje tu hutnictwo, przemysł maszynowy, zwłaszcza produkcja samochodów. Rozwija się też przemysł spożywczy, którego największym ośrodkiem jest Chicago. Okręg Kalifornia- to trzeci region przemysłowy w Stanach Zjednoczonych. Rozciąga się na obszarach od San Diego po Los Angeles i San Francisco, jest najbardziej dynamicznie rozwijającym się przemysłem w Stanach Zjednoczonych. Dominuje tu przemysł samolotowy i rakietowy jak i elektroniczny. Zatoka Meksykańska- czwarty przemysł Stanów Zjednoczonych położony jest nad Zatoką Meksykańską, zajmuje zatem południowy i wschodni Teksas, cześć Luizjany i Oklahomy. Szczególnie rozwinięte gałęzie przemysłu to: petrochemia, przemysł tworzyw sztucznych i zbrojeniowy. Brazylia Największe okręgi przemysłowe Brazylii są zlokalizowane w São Paulo i w Rio De Janerio. Dominuje tam przemysł włókienniczy, odzieżowy, spożywczy, mineralny, oraz hutnictwo, maszynowy, metalowy. Przykładowy okręg to: Okręg Minas Gerais – głównie nastawiony jest na wydobywanie surowców, gdyż dysponuje bogatymi złożami rud żelaza, metali uszlachetniających stal, cyny, złota, uranu, toru oraz boksytów. Rozwinęło się tu hutnictwo żelaza, aluminium i manganu, przemysł obrabiarkowy, samochodowy oraz zbrojeniowy, petrochemiczny, włókienniczy i spożywczy. Warto również wspomnieć, że zajmuje się wytwarzaniem półfabrykatów dla zakładów zaawansowanego przetwórstwa w Rio de Janeiro i São Paulo. 2. Okręgi przemysłowe powstałe w Europie: Są one mniejsze niż okręgi amerykańskie, zaliczamy do nich: Niemcy Zajmuje pierwsze miejsce w Europie pod względem wielkości produkcji przemysłowej. Wydobywa się tam zasoby tj. węgiel kamienny i brunatny, ropę naftową i gaz ziemny, rudy cynku i ołowiu, sole potasowe, sól kamienną. Rozwinięte gałęzie przemysłu to chemiczny, maszynowy, stoczniowy, optyczny, włókienniczy, elektroniczny, hutnictwo metali oraz przemysł samochodowy Np.: Okręg Reńsko-Westfalski - to największy okręg przemysłowy w Europie. Na jego obszarze powstało kilkanaście dużych miast, np.: Essesn, Dortmunt, Düsseldorf. Okrąg ten ukształtował się w oparciu i zasoby węgla kamiennego, brunatnego, ołów, cynk oraz sól kamienną Zagłębia Rury. Na owym obszarze rozwinęło się hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, produkcja maszyn dla górnictwa, hutnictwa, urządzeń włókienniczych, uzbrojenia, obrabiarek. Równocześnie rozwijała się karbochemia z przemysłem sodowym. Spadek popytu na węgiel, stal, wyroby tradycyjnego przemysłu maszynowego zmusił do zmiany struktury gałęziowej przemysłu. Zaczęły rozwijać się wówczas dziedziny takie jak: przemysł fotochemiczny, farmaceutyczny, elektrotechniczny, elektroniczny i samochodowy. Gęstość zaludnienia w okręgu Reńsko- Westfalskim jest największa w Europie- przekracza 100 osób/ km2. Mieszka tu około 15 mln. ludzi, a w przemyśle pracuje ok. 2 mln. osób, co daje ponad 20% zatrudnionych w przemyśle. Francja Stanowi jedną z największych potęg gospodarczych i politycznych świata. Przemysł rozwija się tam bardzo dynamicznie. W fabrykach produkuje się chemikalia, tekstylia, odzież, samochody, samoloty oraz sprzęt elektroniczny. Duża część produkcji przemysłowej jest przeznaczana na eksport. Przykładowy okręg to: Okręg Paryski- jest największym okręgiem we Francji. Reprezentuje prawie wszystkie gałęzie przemysłu (oprócz wydobywczego i hutniczego). Słynie on z przemysłu samochodowego, lotniczego produkcji maszyn, urządzeń telewizyjnych i radiowych, elektrycznych przyrządów pomiarowych, wyrobów precyzyjnych. Duże znaczenie w Okręgu Paryskim ma przemysł chemiczny, który wytwarza tworzywa sztuczne, barwniki, lakiery, kosmetyki i leki. Dobrze rozwinięta jest produkcja odzieży, zwłaszcza luksusowej, poligrafia oraz kinematografia. Okrąg w Paryżu rozwinął się przede wszystkim dzięki doskonałemu połączeniu kolejowemu i kołowemu z innymi państwami. Wielka Brytania W Wielkiej Brytanii - najstarszym przemysłowym kraju świata, powstało kilka okręgów przemysłowych. Są to: 1) Londyński, 2) Birmingham, 3) Lancashire z Liverpool i Manchester, 4) Yorkshire z Leeds i Sheffield. Oprócz Londyńskiego wszytskie pozostałe tworzą jeden zwarty region. Okręg Londyński- jego centrum stanowi Londyn, który niegdyś był największym portem świata. Poprzez handel miasto to stało się stolicą finansową świata. Stworzyło do doskonałe warunki dla rozwoju przemysłu. Obecnie okręg ten cechuje duża dynamika rozwoju, którą wykazują przemysł elektroniczny i przetwarzanie danych. Rozwinięte dziedziny to: przemysł elektrotechniczny, produkcja maszyn i urządzeń. Ważną rolę odgrywa także przemysł lekki tj. włókienniczy, odzieżowy, obuwniczy. Istotne znaczenie ma także przemysł chemiczny, który wykorzystuje ropę naftową jako podstawowy surowiec. Generalnie Okręg Londyński cechuje się niewielkim zużyciem surowców, tylko koncentracją nowoczesnych przemysłów posiadających wykwalifikowaną siłę roboczą. Okręg Yorkshire – znajduje się w środkowej Anglii, występują tam złoża surowców tj. węgiel kamienny, rudy żelaza, rudy cynku i ołowiu. Obecnie tradycyjne gałęzie przemysłu nie mają dużego znaczenia przez likwidacje węgla kamiennego i dużych kosztów siły roboczej. Zostały one zamienione na produkcję środków transportu, przemysłu precyzyjnego, elektronicznego i petrochemicznego. Główne ośrodki tegoż przemysłu to połączone blisko siebie miasta, powiązane ze sobą gospodarczo i komunikacyjnie- Leeds i Sheffield. Rosja Ze względu na olbrzymie terytorium, liczbę ludności i duże zasoby naturalne Rosja należy do największych gospodarek świata. Powstały tam okręgi przemysłowe tj.: Centralny Okręg Przemysłowy - należy do najstarszych i największych okręgów w Rosji. Jest on bardzo rozległy i zwarty. Powstał w najsilniej zaludnionej europejskiej części Rosji- Moskwie. Dominuje tu przemysł budowy maszyn, środków transportu, elektrotechniczny, hutniczy, chemiczny, włókienniczy, odzieżowy, rafineryjny, tworzyw sztucznych oraz nawozów sztucznych i fosforowych. Uralski Okręg Przemysłowy – położony jest w środkowej i południowej części Uralu. Początkowo prace na tym obszarze związane były z górnictwem soli, rozkwitły one jednak po odkryciu licznych złóż rud żelaza, metali uszlachetniających stal, ołowiu, miedzi, cynku, złota, srebra, platyny a także węgla brunatnego, soli kamiennej, soli potasowych oraz różnorodnych surowców skalnych. W związku z tym obszar ten zaliczamy go do najbogatszych zagłębi surowców świata. Ważną pozycję zajmują przemysł maszynowy i chemiczny. Kuźniecki Okręg Przemysłowy – po Okręgu Uralskim jest drugim, co do znaczenia okręgiem przemysłowym. Znajduje się on w azjatyckiej części Rosji. Ukształtował się w oparciu o złoża węgla kamiennego, rud żelaza i rud cynkowo ołowianych. W strukturze gałęziowej okręgu dominuje górnictwo węgla, rud żelaza, hutnictwo oraz przemysł maszynowy. Doniecko-Naddnieprzański Okręg Przemysłowy – rozwinął się na Ukrainie (niewielka część znajduje się w Rosji). Powstanie okręgu wiąże się z bogatymi zasobami węgla kamiennego w Zagłębiu Krzyworoskim. Okręg skupia dziedziny górnictwa, hutnictwa, energetyki, przemysłu maszyn. Powstały także dogodne warunki do produkcji materiałów budowlanych, paliw płynnych, środków piorących oraz przemysłu lekkiego i spożywczego. Polska W Polsce za okręg przemysłowy uznane są skupiska zakładów silnie ze sobą powiązanych terytorialnie, które wytwarzają co najmniej 1% ogółu sprzedanej produkcji przemysłowej. Dla okręgów przemysłowych charakterystyczna jest także koncentracja ludności oraz duży stopień przekształcenia środowiska przyrodniczego. Obecnie w Polsce znajdują się 22 okręgi oraz kilkadziesiąt ośrodków przemysłowych. Należą do nich np.: Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP) –to najważniejszy okręg przemysłowy Polski. Ukształtował się dzięki złożom węgla kamiennego, rud cynkowo- ołowianych. Na terenie GOPu rozwinęło się hutnictwo żelaza oraz metali nieżelaznych. Ważną pozycję zajmują: karbochemia, przemysł metalowy, środków transportu, zbrojeniowy, obrabiarkowy, przemysł lekki i spożywczy, produkcja materiałów budowlanym. Dodatkowo przemysł uzupełniają zakłady przemysłu ceramicznego, drzewno-papierniczego, dziewiarskiego, odzieżowego, poligraficznego, przetwórstwa spożywczego, szklarskiego, włókienniczego. GOP tworzy 14 większych miast i kilkanaście mniejszych miast i wsi. Najistotniejszym i największym miastem GOPu są Katowice. Warszawski Okręg Przemysłowy – to drugi okręg przemysłowy w Polsce pod względem wielkości produkcji przemysłowej. Znajduje się w środkowej Polsce, obejmuje województwo mazowieckie. Jego powierzchnia wynosi ok. 7 tys. km2. Rozwój zawdzięcza między innymi stołecznym funkcjom Warszawy. Charakterystyczne dla tego okręgu są duże udziały kapitału zagranicznego oraz liczne inwestycje. Rozwinięty jest tu przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, precyzyjny, środków transportu i maszynowy, a także metalurgiczny, chemiczny, materiałów budowlanych, poligraficzny, spożywczy. Duże znaczenie ma też rozwój farmaceutyczny, kosmetyczny i odzieżowy. Największe ośrodki przemysłowe to Warszawa, Pruszków, Żyrardów, Piaseczno, Sochaczew, Ożarów oraz Mińsk Mazowiecki. 3. Okręgi przemysłowe powstałe w Azji: Japonia Japoński przemysł skupia się w wąskiej strefie. Zajmuje on blisko 15% powierzchni Japonii, czyli obszary od północnego Kiusiu wzdłuż wybrzeża Morza Japońskiego do Osaki-Nagoi, aż po Kanto. Wytwarza się tam ok. 80% produkcji przemysłowej. Wyróżniamy tam cztery okręgi przemysłowe: 1) Tokio-Jokohama, 2) Osaka-Kobe, 3) Nagoja, 4) południowa część Kiusiu. Okręg Tokio-Jokohama – znajduje się na przylegającej do Zatoki Tokajskiej Nizinie Kanto. Żyje tam ogromna liczba ludzi (gęstość zaludnienia wynosi ponad 20 tys. osób/km2), jest dobre położenie transportowe. Te dwa czynniki powodują rozwój przemysłu. Centrum okręgu stanowi jedno z największych miast świata- Tokio. Przemysł rozwija się we wszystkich dziedzinach oprócz wydobywczego. Najważniejszą rolę spełniają zatem przemysł: chemiczny, maszynowy, środków transportu, maszynowy, elektrotechniczny, poligraficzny i precyzyjny. Chiny Są światową potęgą przemysłową. Są wiodącym producentem bawełnianej przędzy i odzieży, znajdują się w czołówce wytwórców cementu, węgla, kwasu siarkowego, stali i energii elektrycznej. Okręgi przemysłowe na terenie Chin to np.: Okręg Fushun-Anshan– znajduje się w prowincji Liaoning w Chinach. Rozwija się dzięki zasobom węgla kamiennego, rud żelaza, magnezu a także ropy naftowej. Baza surowcowa pozwala na rozwój hutnictwa, karbochemii, produkcji maszyn. Naturalnie rozwija się tu także przemysł włókienniczy i tekstylny. Okręg Północny - (Pekin-Tianjin) znajdują się to zasoby węgla kamiennego, rud żelaza, ropy naftowej i wanadu. Jego baza surowcowa stwarza zatemdoskonałe warunki do rozwijania się hutnictwa żelaza i stopów metali, przetwórstwa węgla kamiennego i ropy naftowej. Okręg ten jest słynny z produkcji statków i samochodów osobowych. Przemysł lekki, spożywczy, kosmetyczny, elektroniczny oraz poligraficzny także zaczynają się stawać centrum przemysłu. Indie W przemyśle pracuje 13% ludności i wytwarza około 30% dochodu narodowego. Przemysł przetwórczy Indii wytwarza towary z branży konsumpcyjnej, włókienniczej, hutniczej. Przemysł chemiczny wytwarza głównie nawozy sztuczne. Bardzo dobrze rozwinięte jest włókiennictwo. Okręg Damodar – położony jest nad rzeką Damodar na pograniczu stanów Bengali Zachodni i Bihar w Indiach. To największy okręg przemysłowy w Indiach. Bywa nazywanyindyjskim Zagłębiem Ruhry. Występują tam złoża węgla kamiennego, rud żelaza, metali uszlachetniających, miedzi, miki oraz boksytów. Rozwija się przemysł metalowy, produkcji żelaza i stali, karbochemii oraz środków transportu. Wydobyciem węgla kamiennego w tym okręgu zajmuje się ponad 300 kopalń. Dostarczają one około 50% wydobycia tego surowca w całych Indiach. Największymi miastami są Ranigańdź i Bokaro. 4. Okręgi przemysłowe powstałe w Afryce: Głównie opierają się naprzemyśle wydobywczym (jedne z największych zasobów surowców mineralnych na świecie). Występują tu złoża złota, platyny, diamentów, węgla kamiennego, azbestu, rudy uranu, miedzi, chromu, manganu, żelaza oraz gazu ziemnego. RPA Okręg Witwatersrabd – znajduje się w prowincji Transwal w RPA. Poprzez złoża węgla, złota, diamentów jest jednym z najbogatszych zagłębi surowcowych na świecie. Jest największym okręgiem Afryki. Na eksport pozyskuje się tam głównie węgiel kamienny, złoto, patynę, srebro, diamenty, inne kamienie szlachetne, cynk, ołów itd. Rozwinął się tam także przemysł elektromaszynowy (produkujący np. samochody, wagony), przemysłowy i włókienniczy. Zair/Zambia Shaba-Copperbelt – powstał na pograniczu Zairu i Zambii, gdzie znajdują się zasoby miedzi, złota, srebra, uranu, kobaltu, cyny, germanu i tantalu. Początkowo przy udziale obcych kapitałów (brytyjskich, belgijskich i niemieckich) rozwinęło się hutnictwo metali na eksport. Później na terenie Shaby zaczęły rozwijać się przemysły tj. spożywczy, chemiczny, cementowy, które zaspokajały potrzeby lokalne. Główne ośrodki przemysłu to: Lubumbashi, Likasi w Zairze oraz Ndola i Mufulira w Zambii. Rozwój okręgów przemysłowych W wielu krajach okręgi przemysłowe ulegają głębokim przekształceniom. Jednocześnie, na obszarach wcześniej słabo zurbanizowanych wciąż powstają nowe okręgi. Główną przyczyną tego następstwa jest rozwój technologii. Zmiana ta wpływa na wielkość przedsiębiorstw, źródła zaopatrzenia w surowce, rynek pracy, lokalizacje działalności produkcyjnej. Prowadzi to do kształtowania się nowych przestrzeni ekonomicznych. Obecnie dysproporcje w uprzemysłowieniu poszczególnych kontynentów i krajów są ogromne i pogłębiają się. Wynika to z potencjału gospodarczego i polityki rozwoju poszczególnych państw. Największe różnice występują między krajami o słabo i dobrze rozwijającej się gospodarce. W rozwoju okręgów przemysłowych zauważamy następujące tendencje: w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo restrukturyzuje się stare surowcowe okręgi, likwidując przy tym przemysły uciążliwe dla środowiska; w krajach słabo rozwiniętych występuje dynamiczny rozwój okręgów przemysłowych nastawionych na przemysł surowcowy. Przemysł w krajach słabo rozwiniętych gospodarczo charakteryzuje: rozwój tradycyjnych gałęzi przemysłu (górnictwa, hutnictwa, przemysłu spożywczego i włókienniczego) wysoki udział przemysłu wydobywczego w globalnej wartości produkcji przemysłowej (ok. 50%); tworzenie się okręgów przemysłowych o strukturze gałęziowej, charakterystycznej dla okręgów surowcowych; słabo rozwinięty przemysł maszynowy; brak przemysłów zaawansowanych technologii. Przemysł w krajach dobrze rozwiniętych gospodarczo charakteryzuje: deglomeracja okręgów przemysłowych; ograniczenie lub likwidacja przemysłu ciężkiego; likwidacja przemysłów degradujących środowisko naturalne; rozwijanie się przemysłu wysokiej techniki przynoszącego zyski; wzrost roli przemysłu high-technology w ogólnej produkcji przemysłowej. Rozmieszczenie produkcji przemysłowej na świecie. Wyróżnia się kilka regionów różniących się od siebie poziomem potencjału i strukturą gałęziową przemysłu. Należą do nich: kraje najlepiej rozwinięte gospodarczo (Stany Zjednoczone, Japonia, państwa Europy Zachodniej) o nowoczesnym potencjale technologicznym w wielu dziedzinach produkcji przemysłowej – rozwija się tutaj głównie przemysł high-technology; kraje Europy Środkowo-Wschodniej – o dużym potencjale przemysłowym, głównie przemysłu ciężkiego, który wymaga modernizacji i restrukturyzacji; Rosji – kraju bogatego w zasoby naturalne, który posiada dobrze rozwinięty przemysł środków produkcji; kraje Azji Południowo-Wschodniej i Wschodniej – o dynamicznie rozwijającym się przemyśle, głównie elektroniki użytkowej; Chiny – kraj, w którym bardzo szybko rozwijają się okręgi wydobywcze, głównie węglowe, przemysł elektromaszynowy, włókienniczy i odzieżowy oraz hutnictwo żelaza; kraje Ameryki Łacińskiej i Afryki, –w których systematycznie wzrasta eksploatacja surowców, głównie rud żelaza i metali nieżelaznych; kraje Bliskiego Wschodu nastawione na eksploatację i eksport ropy naftowej, gazu ziemnego. Bibliografia: ~ Bibliografia: Roman Domachowski „Geografia gospodarcza świata i Polski”. Wyd. Oświata. Warszawa 1999. Władysław Skrzypczak- „Geografia ekonomiczna. Uczniowie szkół średnich. Kandydaci na studia.” Wydanie czwarte- rozszerzone. EFEKT. Warszawa 1997 ”Repetytorium z geografii gospodarczej”. Praca zbiorowa pod redakcją Ireny Fierli. Wydanie VI. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Warszawa 2004. ”Geografia” Podręcznik część 2 szkoły ponadgimnazjalne zakres podstawowy. Jadwiga Kop, Maria Kucharska, Elżbieta Szkarłat. Wydawnictwo Szkolne PWN. Warszawa- Łódź 2004. rysunek1 rysunek Autor opracowania: Anna Pietruszczak Przemysł jest to grupa przedsiębiorstw zajmujących się produkcją bądź organizacji wytwarzających czy też dostarczających różne towary, usługi, a także źródła dochodu. W ekonomi dzielimy go na trzy grupy, a mianowicie podstawowy, drugorzędny i trzeciorzędny, zaś ten drugi dzieli się jeszcze na przemysł lekki i ciężki. Przemysł podstawowy występuje w gospodarkach krajów dopiero rozwijających się oraz słabo rozwiniętych i zaliczamy do niego rolnictwo, rybołówstwo, leśnictwo, a także wydobycie minerałów i kamieni. Często dzieli się go na 2 grupy: przemysł rdzenny, dotyczący produkcji surowców, których ilość zależy od interwencji ludzkiej, a także przemysł wydobywczy, który obejmuje produkcje surowców wyczerpalnych. Druga grupa jest to przemysł drugorzędny, zwany także wytwórczym. Jego działalność polega na: przetwarzaniu surowców dostarczanych przez przemysł podstawowy na dobra konsumpcyjne, a także tworzy dobra kapitałowe, które wykorzystuje się do produkcji dóbr konsumpcyjnych i niekonsumpcyjnych. Przemysł ten obejmuje także gałąź wytwarzającą energie, a także bardzo istotną gałąź budowlaną. Dzielimy go na dwie kategorie. Pierwsza z nich to przemysł ciężki, czyli taki który wymaga często dużych nakładów finansowych, zaś druga to przemysł lekki, który nie wymaga tak dużych inwestycji kapitałowych. Sektor trzeci obejmuje przemysł trzeciorzędny, nazywany także usługowym. Obejmuje on gałęzie, niezajmujące się produkcją, lecz zapewniające usługi lub zyski, na przykład poprzez generacje dochodów. Zazwyczaj w gospodarkach wolnorynkowych, a także mieszanych w sektorze tym działają zarówno przedsiębiorstwa prywatne, jak i państwowe. Jego działalność dotyczy takich elementów, jak: handel, finanse, bankowość, ubezpieczenia, turystyka, hotelarstwo, rozrywka, administracja, zdrowie, edukacja, a także siły obronne. W Polsce przemysł podzielony jest na wiele okręgów przemysłowych, czyli takich miejsc, gdzie znajduje się kilka lub kilkanaście zakładów produkcyjnych powiązanych ze sobą terytorialnie, z których wiele miało początki już w okresie zaborów i to głównie od tego na terenie którego z nich się znajdowały zależał ich rozwój, gdyż w każdym z zaborów była inna sytuacja gospodarcza. W związku z tym najlepiej rozwinęły się tereny będące wówczas pod zaborem pruskim, gdyż były one zapleczem gospodarczym Niemiec, w zaborze rosyjskim także były duże możliwości rozwoju, dzięki czemu powstało wówczas na tym terenie wiele fabryk i zakładów produkcyjnych. Najgorzej sytuacja się miała pod zaborem austriackim, gdzie władze zupełnie nie interesowały się gospodarką na tych terenach. Sytuacja ta doprowadziła do znacznej dysproporcji, którą można zaobserwować nawet dzisiaj. W latach 80 i 90 nastąpiła bardzo znaczna recesja, czyli zahamowanie tempa wzrostu gospodarczego, powodujące spadek produktu krajowego brutto, co doprowadziło do licznych zwolnień w przemyśle oraz do rozpadu niektórych okręgów na mniejsze. Spowodowało to także likwidacje kilku okręgów przemysłowych, a mianowicie: białostockiego, zielonogórskiego, kaliskiego, a także legnicko-głogowskiego. Pod koniec lat 90 zajęto się restrukturyzacją przemysłu, co doprowadziło do zwiększenia roli większych okręgów przemysłowych o zróżnicowanej strukturze gałęziowej, takich jak: gdański, poznański, warszawski, wrocławski. W tym samym czasie zaczęło redukować się znaczenie mniejszych okręgów, takich jak: tarnowski, tarnobrzeski, karpacki, górnośląski, łódzki, częstochowski i sudecki. W roku 1989 nastąpiła w Polsce zmiana gospodarki na wolnorynkową, co wymusiło wiele zmian, w tym związanych z własnością przedsiębiorstw. Poprzez restrukturyzacje trwają one do dziś, dzięki czemu powoli zaczynamy doganiać kraje zachodnie. Największe znaczenie na ziemiach polskich mają obecnie okręgi surowcowe, wśród których można wymienić: płocki, opolski, piotrkowsko-bełchatowski, częstochowski, tarnobrzeski, karpacki, sudecki, górnośląski i staropolski. Pozostałe okręgi, takie jak: toruński, bydgoski, poznański, wrocławski i krakowski wykorzystują duże zasoby siły roboczej oraz dogodne położenie, a co za tym idzie rynki zbytu w dużych miastach. Schemat 1. Polskie Okręgi Przemysłowe Poszczególne okręgi przemysłowe Polski: Górnośląski Okręg Przemysłowy(GOP) – jest to największy region przemysłowy naszego kraju, a także jeden z większych w całej Europie. Zajmuje powierzchnię 3359,74 km² oraz ma ponad 2,5 miliona mieszkańców Znajduje się na Wyżynie Śląskiej, a także Kotlinie Oświęcimskiej. Jego teren obejmuje województwo śląskie, a także część województwa małopolskiego, zaś pod względem geologicznym znajduje się w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Swoim zasięgiem obejmuje czternaście większych miast oraz kilkanaście mniejszych miasteczek i wsi, są to między innymi: Bytom, Chorzów, Gliwice, Siemianowice, Zabrze, Tychy, Sosnowiec, Ruda Śląska, a także Dąbrowa Górnicza. Jego głównym miastem są Katowice. Zdjęcie 1. Miasta GOP-u Okręg ten zajmuje się produkcją w bardzo wielu dziedzinach. Największe znaczenie ma tam przemysł górniczy, gdyż na terenie GOP-u znajduje się kilkanaście czynnych kopalń węgla kamiennego. Wśród nich możemy wyróżnić między innymi kopalnie „Wujek”, „Katowice”, „Staszic”, „Wieczorek” itd. Oprócz węgla wydobywane są tutaj również rudy cynku i ołowiu w takich miastach jak Bytom, czy też Tarnowskie Góry. Bardzo duże znaczenie ma także przemysł hutniczy, albowiem występują tu liczne huty żelaza i metali nieżelaznych. Kolejną bardzo istotną dziedziną przemysłu, którą zajmuje się GOP jest przemysł energetyczny, a mianowicie znajduje się tu kilkanaście elektrowni oraz elektrociepłowni. Do największych zalicza się elektrownie w Łaziskach Górnych, Będzinie, Sierszy, Skawinie i Jaworznie. Duże znaczenie w GOP-ie ma także przemysł chemiczny. Znajdują się tutaj zakłady azotowe, fabryka farb i lakierów Hajduki oraz znana w całej Europie firma produkująca artykuły chemiczne i kosmetyki Pollena Savona. Ponadto Górnośląski Okręg Przemysłowy jest znany w całej Europie z przemysłu motoryzacyjnego i transportowego. Mianowicie znajduje się na jego terenie fabryka Ople(Gliwice), a także fabryka Fiata(Tychy), oprócz tego produkowane są tutaj pojazdy szynowe, głównie tramwaje firmy Alstom Konstabl oraz pojazdy pancerne(w tym czołgi) firmy Bumar Łabędy. Zdjęcie 2. Fabryka Opla w Gliwicach GOP stanowi także jeden z większych węzłów kolejowych w Polsce i to zarówno w dziedzinie przewozów pasażerskich, jak i towarów. Na jego terenie znajduje się kilka dworców, a także kilkadziesiąt stacji PKP skąd można dojechać nie tylko w każde miejsce Polski, ale też do najważniejszych stolic europejskich. Przez teren GOP-u przebiega również wiele szlaków komunikacyjnych, takich jak: autostrada A4 łącząca Niemcy z Ukrainą, trasa europejska E75 przebiegająca od Norwegi aż po Kretę, a także wiele innych tras łączących GOP z całym krajem. Jeśli zaś chodzi o transport, to na terenie powyższego okręgu przemysłowego znajduje się także międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice oraz kilka lotnisk aeroklubowych. Górnośląski Okręg Przemysłowy jest także jednym z większych ośrodków naukowych na świecie, gdyż znajduje się tutaj prawie pięćdziesiąt uczelni wyższych, gdzie uczy się ponad ćwierć miliona studentów. Najbardziej popularne z nich to: Uniwersytet i Politechnika Śląska, Akademia Muzyczna, Ekonomiczna i Wychowania Fizycznego w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych oraz wiele uczelni technicznych. Opolski Okręg Przemysłowy (OP) – jeden z mniejszych okręgów przemysłowych w Polsce. Znajduje się na terenie województwa opolskiego. Duże znaczenie odgrywa w nim przemysł mineralny, czyli cementowy i wapienniczy, bowiem w ciągu ostatnich 150 lat istniało tam aż 9 cementowni, między innymi: Piast, Odra, Bolko, Silesia, Groszowice, Wróblin. Kolejną dziedziną przemysłu występującą na tym terenie jest przemysł chemiczny, reprezentowany przez takie zakłady jak: rafineria w Bełchatowni Śląskiej, nawozy azotowe z Kędzierzyna oraz liczne koksownie. Również duże znaczenie ma tam przemysł spożywczy(zakłady mleczarskie firmy Zott oraz cukrownicze), a także przemysł włókienniczo-odzieżowy oraz obuwniczy. Ponadto w Opolu działa elektrownia, zaopatrywana z kopalń Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Warszawski Okręg Przemysłowy (WOP) – jest to drugi pod względem wielkości okręg przemysłowy w Polsce. Obejmuje on prawie całe województwo mazowieckie oraz małe fragmenty innych województw. Na jego terytorium znajduje się 35 miast, w tym: Warszawa, Piaseczno, Pruszków, Żyrardów, Konstancin-Jeziorną oraz Skierniewice, które zamieszkuje łącznie ponad 2,3 miliona osób z czego w przemyśle pracuje prawie ćwierć miliona, zaś jego powierzchnia wynosi ok. 7 tys. km2. Początki WOP-u sięgają XIX wieku, kiedy to Warszawa była największym miastem na ziemiach polskich, co doprowadziło do najwyższej koncentracji ludności w Polsce. W okresie II Wojny Światowej wszystkie zakłady przemysłowe na tym terenie całkowicie podupadły, lecz już w dziesięć lat po wojnie nastąpił gigantyczny rozwój WOP-u. Był on możliwy między innymi dzięki stołecznym funkcją Warszawy a także dogodnemu położeniu oraz różnym wielkomiejskim czynnikom, które są bardzo przyjazne industrializacji, zaś jego cechą charakterystyczną jest to, że występuje w nim bardzo duży udział nakładu finansowego spoza Polski oraz liczne inwestycje. Warszawski Okręg Przemysłowy znacznie różnie się od GOP-u, gdyż jest wyspecjalizowany w sektorach przemysłu typowych dla terenów wielkomiejskich i w najmniejszym stopniu nie jest on oparty na surowcach mineralnych. Dominującą gałęzią przemysłu jest tu branża elektromaszynowa, na którą to jeszcze dwadzieścia lat temu przypadało 50% zatrudnionych osób i skupia się ona głównie w Warszawie, Błoniach, Pruszkowie, Piasecznie, a także w Ożarowie i Mińsku Mazowieckim. Olbrzymie znaczenie ma także przemysł elektroniczny i elektrotechniczny, albowiem żadna inna aglomeracja przemysłowa kraju nie dorównuje mu pod względem stopnia koncentracji. W wyniku produkcji tych zakładów otrzymujemy: telewizory, radioodbiorniki, półprzewodniki, sprzęt medyczny i optyczny, przyrządy pomiarowe, a także akumulatory. Duże znaczenie ma tu także przemysł maszynowy i metalowy, a konkretniej produkcja obrabiarek, łożysk toczonych i pomp, a także maszyny i urządzenia przeznaczone do budownictwa. Pozostałe gałęzie przemysłu występujące w WOP, to: przemysł farmaceutyczny, poligraficzny, spożywczy, kosmetyczny, a także odzieżowy. Na jego terenie znajduję się także huta stali szlachetnej oraz walcownia metali nieżelaznych w Warszawie. Jeszcze do niedawna okręg ten charakteryzował się największą w kraju koncentracją przemysłu środków transportu, albowiem znajdują się tutaj Fabryka Samochodów Osobowych, a także Zakłady Mechaniczne „Ursus”, ponadto zakłady naprawcze taboru kolejowego w Pruszkowie i Mińsku Mazowieckim i inne firmy zajmujące się sektorem motoryzacyjnym, lecz większość z nich obecnie już nie istnieje lub przeżywa bardzo poważny kryzys. Zdjęcie 3. FSO w Warszawie Bardzo charakterystycznym elementem tego okręgu jest również bardzo duży udział kadr wykwalifikowanych w całokształcie zatrudnienia, co prowadzi do bardzo silnie rozwiniętej kooperacji. Łódzki Okręg Przemysłowy (ŁOP) – ma powierzchnie 7,9 tys. km². i znajduje się na terenie województwa łódzkiego, obejmuje swoim zasięgiem takie miasta jak: Łódź, Zgierz, Pabianice, Konstantynów i Aleksandrów Łódzki, Ozorków, Sieradz, Zduńską Wolę i Tomaszów Mazowiecki. Powstał w latach 20. XIX wieku wskutek dekretów sejmu Królestwa Polskiego, kiedy to Łódź włączono do miast fabrycznych Kalisko-Mazowieckiego Okręgu Przemysłowego. Dzięki dogodnym warunkom naturalnym region ten zaczął gwałtownie się rozwijać, aż do lat 90. XX wieku. Od około dwudziestu lat w ŁOP-ie trwa kryzys gospodarczy, który został spowodowany spadkiem produkcji w przemyśle lekkim. Łódzki Okręg Przemysłowy był w czasach swej świetności znany na całym świecie z przemysłu włókienniczego. Innymi dobrze rozwiniętymi gałęziami w tym regionie były także przemysł: elektromaszynowy, chemiczny oraz skórzano-obuwniczy. Obecnie na terenie ŁOP-u znajdują się fabryki wielkich zagranicznych inwestorów, produkujących głównie sprzęt AGD, do których zaliczamy firmy: Bosch, Siemens, Philips, Indesit oraz General Electric. Zdjęcie 4. Fabryka Indesit w Łodzi Okręg ten, w związku z dogodną lokalizacją, a także powstaniem przyszłego węzła komunikacyjnego wybrały na swoją siedzibę, także inne wielkie koncerny zagraniczne, jak np Coca Cola, Gillette czy też Shell. Ponadto na potrzeby miasta zaczął się rozwijać na przedmieściach przemysł spożywczy i poligraficzny. Od kilku lat, z powodu wysokiego i stopniowo spadającego bezrobocia i przy tym dużej liczbie wykształconych osób do ŁOP-u zaczęły przybywać firmy zajmujące się usługami niematerialnymi, do których możemy zaliczyć między innymi księgowość, bankowość elektroniczną, telemarketing oraz usługi informatyczne. Do najistotniejszych powstałych w tym sektorze zakładów należą centra księgowe CitiBanku i Philipsa, centrum usług informatycznych Accenture, centrala mBanku oraz multiBanku, a także główna siedziba firmy Ericpol Telecom. Bielski Okręg Przemysłowy (BOP) – obecnie czwarty co do wielkości okręg przemysłowy. Powstał w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy to na jego terenie zaczęły się tworzyć liczne zakłady włókiennicze, zaś rozwój tej dziedziny przemysłu, jakim jest włókiennictwo oparty był na tradycjach regionu, gdyż początki sukiennictwa na tych ziemiach sięgają nawet XVIII wieku. Swoim obszarem obejmuje obecnie tereny południowej Polski, rozciągający się od Pszczyny na północy do Żywca na południu oraz od Cieszyna na Zachodzie, po Andrychów na wschodzie. Do głównych ośrodków przemysłowych BOP-u zaliczamy: Bielsko-Białą, Cieszyn, Andrychów, Pszyczynę, Żywiec, Skoczów, Kęty oraz Czechowice-Dziedzice. Jego powierzchnia wynosi 2,6 tys. km². Cechuje go korzystna lokalizacja, biorąc pod uwagę zaopatrzenie w energie oraz minerały. Na jego terenie największe znaczenie ma przemysł włókienniczy, a w szczególności zakłady bawełniane w Andrychowie oraz wełniane w Bielsku-Białej. Dopiero od XX wieku zaczęły się tutaj rozwijać inne gałęzie przemysłu, do których zaliczamy przemysł maszynowy, samochodowy (Fabryka Samochodów Małolitrażowych, która przerodziła się w Fiat Auto Poland), oraz metalurgiczny. Najbardziej znane zakłady znajdujące się na jego terytorium to kombinat chemiczny w Oświęcimiu, a także browar w Żywcu. Na terenie BOP-u znajduję się także bardzo znana wytwórnia filmów rysunkowych. Zdjęcie 5. Fabryka Fiat Auto Poland w Bielsku-Białej Staropolski Okręg Przemysłowy (ZS) – najstarszy okręg przemysłowy w Polsce. Nazywany jest także Zagłębiem Staropolskim, bądź Staropolskim zagłębiem przemysłowym. Swoim obszarem zajmuje terytorium województw: świętokrzyskiego, mazowieckiego i łódzkiego, ponadto obejmuje tereny Gór Świętokrzyskich, doliny rzeki Kamiennej, Podgórza Iłżeckiego, Płaskowyżu Suchedniowskiego oraz częściowo Garbu Gielniowskiego. Jego główne ośrodki przemysłowe to: Kielce, Starachowice, Radom, Skarżysko-Kamienna oraz Ostrowiec Świętokrzyski. Pierwsze zakłady przemysłowe na tym obszarze powstały już w średniowieczu. Początkowo rozwijało się tutaj bardzo szybko hutnictwo i górnictwo, a także przetwórstwo metali, na przykład wykorzystywane do produkcji broni. Bardzo ważną rolę pełnił tu także przemysł wydobywczy, głównie rud ołowiu, miedzi oraz srebra. W wieku XVI znajdowało się tutaj aż 60 kuźnic, w kolejnym wieku wybudowano dwa pierwsze wielkie piece, a kilkadziesiąt lat później było ich już 27(na 34 w Polsce). Doprowadziło to do bardzo szybkiego wyczerpania zasobów miedzi oraz ołowiu i wówczas zaczęto się zajmować przetwórstwem żelaza. Największy rozkwit Staropolskiego Okręgu Przemysłowego przypada na pierwszą połowę XIX wieku, kiedy to dzięki działalności Stanisława Staszica oraz Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego zaczął tam dominować przemysł metalowy. Powstało wtedy wiele nowych walcowni, pieców, a także fryszerek. Już w drugiej połowie tego samego wieku nastąpił jednak kryzys w ZS, spowodowany głównie utratą niepodległości polski, a także powstaniem Zagłębia Dąbrowskiego. W okresie międzywojennym ZS włączono w do Centralnego Okręgu Przemysłowego, co wiązało się z wieloma modernizacjami, zaś po II Wojnie Światowej nastąpiła znaczna rozbudowa przemysłu zbrojeniowego i powstało wiele nowych fabryk, jak na przykład Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star” w Starachowicach. Obecnie w obrębie ZS duże znaczenie mają takie gałęzie przemysłu jak: przemysł metalurgiczny, maszynowy, ceramiczny, hutniczy (Huta żelaza w Ostrowcu Świętokrzyskim), górniczy, środków transportu oraz materiałów budowlanych. Na jego terytorium znajduję się również elektrownia „Kozienice”, zakład tworzyw sztucznych w Pionkach oraz zakłady tytoniowe w Radomiu. Zdjęcie 6. Elektrownia "Kozienice" Zielonogórsko-Żarski Okręg Przemysłowy (ZiŻ) – swoim terenem obejmuje zachodnią Polskę. Jego główne ośrodki przemysłowe to: Zielona Góra, Żary, Żagań, Sulęcin, Szprotawa, Nowa Sól, Lubsko oraz Jasień, Przy czym każde z tych miast jest wysoko wyspecjalizowane w danej dziedzinie przemysłu: W Zielonej Górze znajduje się ośrodek przemysłu włókienniczego(głównie wełnianego), transportowego(wagony), spożywczego, meblarskiego. Żegań także słynie z przemysłu włókienniczego, a ponadto fabryk sprzętu AGD, huty szkła i wyrobu materiałów budowlanych. W Żarach dominuje przemysł odzieżowy, drzewny, produkuje się ponadto szyby samochodowe i materiału budowlane. Pozostałe miasta słyną głównie z przemysłu budowlanego, włókienniczego, drzewnego i spożywczego. Karpacki Okręg Przemysłowy (KOP)– jest to grupa zakładów przemysłowych znajdująca się na terenach Beskidów Wschodnich. Do głównych ośrodków tego okręgu zaliczamy: Krosno, Jasło, Sanok, a także Nowy Sącz. Bardzo wysoko rozwinął się tutaj górnictwo, przetwórstwo ropy naftowej i gazu ziemnego oraz przemysł elektromaszynowy, mineralny, chemiczny i środków transportu. Do największych zakładów na tym terenie należą: Fabryka Autobusów „Autosan” w Sanoku, Fabryka Amortyzatorów w Krośnie, Krośnieńskie Huty Szkła, Zakładu Przemysłu Gumowego „Stomil Sanok” oraz zakłady naprawcze taboru kolejowego „Newag” w Nowym Sączu. Na jego terenie istnieją także kamieniołomy, w których wydobywa się piaskowce . Zdjęcie 7. Autobus wyprodukowany w Sanoku Lubelski Okręg Przemysłowy (LOP) – jest to ze względu na bardzo małą ilość surowców jeden z najsłabiej uprzemysłowionych regionów Polski. Jego największym ośrodkiem przemysłu jest Lublin, który to wraz ze Świdnikiem stanowi grupę miast zatrudniających ponad 40 tysięcy osób. Do pozostałych ośrodków przemysłu LOP-u należą: Puławy, Chełm, Zamość, Kraśnik, Biała Podlaska, Poniatowa, a także Łuków. Na jego terenie główną gałąź przemysłu, dzięki bogatej bazie surowców rolnych stanowi przemysł spożywczy, którego największym ośrodkiem w całym kraju jest Lublin, gdyż znajdują się tutaj między innymi: duże zakłady mięsne, dwie chłodnie składowe, zakłady jajczarsko-drobiarskie, duża cukrownia, zakład rektyfikacji spirytusu, mleczarnie, wytwórnia tytoniu, elewator zbożowy, młyny przemysłowe, słodowania i liczne browary, a także siarkownia chmielu. Zdjęcie 8. Browar w Lublinie Z racji, iż na tym terenie znajduje się aż 8 cukrowni(Lublin, Wożuczyn, Opole Lubelskie, Strzyżów, Werbkowice, Rejowiec, Klemensów i Garbów), to cukrownictwo pełni tutaj bardzo ważną rolę, gdyż jego powstanie i rozwój doprowadziło to powstania dobrych gleb na Wyżynie Lubelskiej. W LOP występuje także przemysł metalowy i maszynowy. Do jego największych zakładów na tym terenie należą fabryka łożysk toczonych w Kraśniku oraz fabryka maszyn rolniczych w Lublinie. Ponadto w rejonie Chełma i Rejowca wykorzystuje się miejscowe złoża margli i kredy, przez co dobrze się tutaj rozwinął także przemysł budowlany. Gdański Okręg Przemysłowy (OPZG) – nazywany jest także Okręgiem Przemysłowym Zatoki Gdańskiej. W skład tego okręgu wchodzi głównie Trójmiasto, ale także inne miasta Aglomeracji Zatoki Gdańskiej oraz miasta takie jak: Elbląg, Starogard Gdański i Malbork. Okręg ten znajduje się nad Bałtykiem i właśnie dlatego podstawą jego rozwoju jest gospodarka morska, w tym przemysł stoczniowy, w skład którego wchodzą stocznie: Gdańska, Gdyńska, Północna, Remontowa i Remontowa Nauta, a także liczne stocznie jachtowe. Zdjęcie 9. Stocznia Gdańska Ponadto bardzo wysoko rozwinięty jest przemysł elektrotechniczny i spożywczy, a w tym takie zakłady jak: „Polmos Starogard Gdański”. Dużą rolę odgrywa tutaj również przemysł chemiczny, reprezentowany przez „Polfarma Starogard Gdański”, zaś w drugiej co do wielkości rafinerii w Polsce, czyli Rafinerii Gdańskiej przerabiana jest ropa naftowa. Krakowski Okręg Przemysłowy (KrOP)– zajmuje 1300 km² i zamieszkuje go ponad milion ludzi. W jego skład wchodzi głównie Kraków oraz takie miasta jak: Bochnia, Skawina, Wieliczka, Myślenice. Ponad polowa jego pracowników zatrudniona jest w przemyśle hutniczym oraz elektromaszynowym, lecz ważną rolę odgrywa tu także przemysł chemiczny, a dokładniej farmaceutyczny i sodowy. Okręg ten specjalizuje się w hutnictwie żelaza i stali, lecz obecnie te dziedziny przemysłu zostały zepchnięte na drugi plan, zaś największe znaczenie ma wówczas przemysł spożywczy, głównie produkcja wyrobów tytoniowych, czekoladowych, a także przetworów owocowo-warzywnych. Jest on bardzo silnie powiązano z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, a także Jaworznicko-Chrzanowskim Okręgiem Przemysłowym. W powyższym okręgu występuje bardzo wiele gałęzi przemysłu. Są to: hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych w Krakowie oraz Trzebini; przemysł środków transportu – fabryka maszyn budowlanych i lokomotyw w Chrzanowie; przemysł gumowy – zakłady przemysłu gumowego w Krakowie, produkujące między innymi sprzęt sportowy; przemysł chemiczny – Krakowskie Zakłady Sodowe, Zakłady Chemiczna „Alwernia”; przemysł farmaceutyczny – zakłady „Polfa” i „Pliva” w Krakowie; przemysł wydobywczy – kopalnie soli w Wieliczce i Bochni; przemysł maszynowy – Zakłady Budowy Maszyn i Aparatury im. w Krakowie; przemysł szklarski – huta szkła walcowego „Vitrobud” w Jaroszowcu, a także huta szkła w Krzu; przemysł drzewny w Krzeszowicach; przemysł papierniczy – International Paper Klucze przemysł elektrotechniczny – Zakłady Teletechniczne „Telos” w Krakowie; Centrum Oprogramowania Motorola GSG Poland; przemysł odzieżowy w Krakowie, Trzebini i Myślenicach(„Vistula”); przemysł skórzano-obuwniczy w Krakowie; przemysł energetyczny – elektrociepłownie w Łęgu i Skawinie; przemysł spożywczy – Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Wawel” w Krakowie oraz „Lajkonik Snack w Skawinie; przemysł tytoniowy – Krakowskie Zakłady Tytoniowe. Zdjęcie 10. Kopalnia soli w Wieliczce Częstochowski Okręg Przemysłowy (COP) – jest trzecim do wielkości okręgiem przemysłowym w województwie śląskim. Znajduje się na terenie trzech powiatów: częstochowskiego, kłobuckiego, a także myszkowskiego, stąd też jego strategiczne miasta, czyli: Częstochowa, Kłobuck oraz Myszków. Ponadto znajduje się w granicach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W okręgu tym przez około dwa tysiące lat eksploatowano syderytowe złoża rud żelaza, z tym że dopiero od XIV wieku poprzez kopalnie. Najbardziej COP zaczął się rozwijać pod koniec XIX wieku. Nastąpił wtedy silny rozwój przemysłu metalowego oraz włókienniczego. Powstały wówczas dwie huty, mianowicie Huta Częstochowa oraz otwarta w 1901 roku huta w Zawierciu. Podczas dwudziestolecia międzywojennego okręg ten radził sobie bardzo dobrze, dobrze prosperowało wówczas ponad 350 fabryk, zatrudniających 41 tysięcy osób. II Wojna Światowa nie pozostawiła po sobie większych śladów na tym rejonie, dzięki czemu zaraz po niej rozpoczęto rozbudowę i modernizację hutnictwa, zwiększyło się także wydobyci rud żelaza, coraz lepiej zaczął się rozwijać przemysł włókienniczy, metalowy oraz maszynowy. Jeszcze w latach sześćdziesiątych XX wieku były tam czynnych kilkanaście małych podziemnych kopalń rud żelaza, lecz w roku 1970 postanowiono o likwidacji całego górnictwa rud żelaza na ziemiach polskich. Podstawę jego funkcjonowania stanowią bogate tradycje przemysłu metalowego w Rudnikach oraz Kłobucku, przemysłu metalurgicznego, poprzez Hutę Częstochowską oraz przemysłu celulozowo-papierniczego w Myszkowie. Sudecki Okręg Przemysłowy (SOP) – znajduje się w południowo-zachodniej Polsce w Sudetach oraz na ich Przedgórzu. Jego powierzchnia wynosi 6,3 tys. km2. Swoim zasięgiem obejmuję część województwa dolnośląskiego, w tym takie miasta jak: Wałbrzych, Bogatynia, Świdnica, Zgorzelec, Jelenia Góra, Nowa Ruda, Dzierżoniów, Kłodzko, Bielawa, Lubań, Bolesławiec. Ponadto bardzo duża ilość małych zakładów znajduje się na wsiach, dzięki czemu Sudecki Okręg Przemysłowy ma największy stopień uprzemysłowienia wsi w całej Polsce. SOP rozpoczął się rozwijać już w XIX wieku, dzięki wykorzystywaniu obecnych tam surowców mineralnych, a także zasobów surowców naturalnych, takich jak lasy czy woda. Jego cechą charakterystyczną jest duża koncentracja małych i średnich zakładów przemysłowych. W jego historii bardzo istotną rolę odegrał przemysł włókienniczy, zaś obecnie jego charakterystyczną cechą jest różnorodność branż przemysłu. Obszar SOP-u jest bardzo bogaty w surowce mineralne, mianowicie w okolicy Wałbrzycha występują Dolnośląskie Zagłębie Węglowe, w okolicach Bogatyni Turoszowskie Zagłębie Węgla Brunatnego, a także rudy cynku w okolicy Świeradowa-Zdroju, bazalt w pobliżu Lubania, kwarc w Górach Izerskich, wapień kolo Wojcieszowa, granit w Strzegomiu, porfir i marfir na terenie Gór Kamiennych, marmur koło Stronia Śląskiego, a także sjenit w pobliżu Piławy Górnej. Region ten, poprzez tak silne uprzemysłowienie ma bardzo wiele problemów związanych z ochroną środowiska, takich jak zanieczyszczanie powietrza przez Elektrownie „Turów” oraz problemy spowodowane likwidacją kopalń Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zdjęcie 11. Kopalnia Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego Bydgosko-Toruński Okręg Przemysłowy (BiT) – obecnie, w związku z nomenklaturą europejską nazywany jest Bydgosko-Toruńskim Obszarem Metropolitalnym, czyli okręgiem przemysłowym oraz terenem szybkiej urbanizacji danego obszaru, a w tym przypadku terenu północno-zachodniej Polski, a dokładniej środkowej części województwa kujawsko-pomorskiego. Obejmuje on dwa największe ośrodki tego regionu, czyli Toruń i Bydgoszcz, a także dużą ilość mniejszych miast, takich jak: Aleksandrów Kujawski, Chełmno, Włocławek, Koronowo, Janikowo, Inowrocław, Łysomice, Solec Kujawski, Unisław, Golub-Dobrzyń, Chełmże oraz Ciechocinek. Na obszarze BiT-u wydzielono piec stref inwestycyjnych, a mianowicie: Część Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Łysomicach, Toruński Park Technologiczny, Centrum Transferu Technologii w Toruniu, Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny, a także Park Przemysłowy w Solcu Kujawskim. Okręg ten wyspecjalizowany jest głównie w przemyśle chemicznym. Na jego obszarze znajdują się poniższe zakłady: zakłady związków organicznych „Zachem” w Bydgoszczy, zakład produkcji włókien sztucznych w Toruniu oraz zakładu sodowe w Inowrocławiu. Zdjęcie 12. Zachem Wrocławski Okręg Przemysłowy (WrOP)– obejmuje on miasto Wrocław wraz z powiatem. Jego powierzchnia wynosi 1081 km². Powstał on głównie w celu zaspokojenia potrzeb swych licznych mieszkańców, a także przebywających tam stale kupców, zajmujących się rzemiosłem. Stąd też Wrocław ma bardzo silnie rozwinięte tradycje rzemieślnicze. Istniało tam wiele warsztatów rzemiosła, których właściciele stawali się z czasem coraz bogatsi, zaś same zakłady zaczęły się przekształcać w zakłady fabryczne. Jednak w wyniku wojny bardzo duża część przemysłu została zniszczona, co było potem bardzo trudne do odbudowy. Obecnie dość specyficzną cechą tego okręgu jest bardzo mała gęstość zaludnienia, gdyż większość obszarów tego powiatu jest terenem rolniczym i występują tu tylko dwa małe miasteczka, a mianowicie Sobótka i Kąty Wrocławskie. Tak więc większość zakładów przemysłowych koncentruje się w samym Wrocławiu, a konkretnie w dzielnicach Fabryczna i Psie Pole. Kolejną dość charakterystyczną cechą tego okręgu jest wielo-branżowość przemysłu, a mianowicie występuje tu przemysł: maszynowo-metalowy, środków transportu, spożywczy, elektrotechniczny, metalowy, odzieżowy oraz chemiczny. Znajduję się tu także wiele zakładów przemysłowych, z których najważniejsze to: Zakłady Produkcji Samochodów w Jelczu, fabryka wagonów marki „Pafawag”, zakład chemii organicznej w Brzegu czy też zakład przetwórczy metali niezależnych we Wrocławiu. Zdjęcie 13. Jedna z wrocławskich fabryk Poznański Okręg Przemysłowy (POP) – jest to jeden z najlepiej rozwiniętych okręgów przemysłowych w Polsce. Zajmuje obszar o powierzchni 2162 km² i ma niecałe 900 tysięcy mieszkańców. Zlokalizowany jest w środkowej części województwa wielkopolskiego. POP tworzy Poznań oraz 17 gmin powiatu poznańskiego. Okręg ten zaczął się gwałtownie rozwijać dopiero w latach 90, kiedy to wokół Poznania zaczęło powstawać wiele fabryk, a niektóre gminy przekształciły się z obszarów rolniczych, na tereny bardzo silnie uprzemysłowione. W efekcie tego powstało tam wiele małych i średnich zakładów produkcyjnych. POP także ma bardzo duży wachlarz branż jeśli chodzi o przemysł. Do najbardziej znanych przedsiębiorstw, mających swoje zakłady w POP zaliczamy: „Terravita” – poznańska fabryka wyrobów czekoladowych; „Pegaz” – poznańska fabryka koncentratów spożywczych; „Celiko” – poznańska wytwórnia herbat owocowych; „Wyborowa” – poznańska wytwórnia alkoholi; „Lech Browary Wielkopolski” – poznański browar; „Sokołów-Pozmeat” – zakład mięsny w Robakowie; „Uniq Lisner” – poznańska fabryka przetworów rybnych; „Imperial Tobacco Polska” – fabryka papierosów w Jankowicach; „Wirgley Poland” – poznańska fabryka gum do żucia; „ – poznańska fabryka wagonów kolejowych; „Man Bus” – fabryka autobusów miejskich w Sadach; „Solaria Bus&Coach” – fabryka autobusów miejskich w Bolechowie; „Volkswagen Poznań” – fabryka samochodów użytkowych; „Bridgestone” – poznańska fabryka opon do samochodów osobowych; „Biofarm” – poznańska fabryka leków roślinnych; „Herbapol. Poznańskie zakłady zielarskie”; „Herlitz” – fabryka artykułów papierniczych w Baranowie; „ – pracownia jubilerska; „Wojskowe zakłady motoryzacyjne” – poznańska fabryka kołowych transporterów opancerzonych i wiele innych. Zdjęcie 14. Poznańska fabryka Cegielskiego Zdjęcie 15. Fabryka Volkswagena w Poznaniu Kalisko-Ostrowski Okręg Przemysłowy(KiO) – jest to okręg przemysłowy w centralnej Polsce, we wschodniej części wielkopolski. Jego głównym ośrodkiem jest Kalisz i Ostrów Wielkopolski, lecz na jego terenie znajduje się także wiele mniejszych miast, takich jak: Skalmierzyce, Odolanów, Przygodzice, Opatówek oraz Raszków. Bardzo duże znaczenie w KiO ma przemysł przetwórczy, a konkretniej: elektromaszynowy w Kaliszu, Ostrowie Wielkopolskim, Krotoszynie oraz Ostrzeszowie, spożywczy we wszystkich ośrodkach, chemiczny w Kaliszu, Ostrzeszowie i Odolanowie, włókienniczo-odzieżowy w Kaliszu, Krotoszynie i Zdunach oraz budowlany w Ostrowie Wielkopolskim. Okręg Jaworznicko-Chrzanowski (JiCh) – okręg przemysłowy, znajdujący się w południowej Polsce, w części województwa śląskiego oraz małopolskiego. Obejmuje obszary dawnego Zagłębia Krakowskiego. Obszar okręgu wynosi około 700km² i jest mieszka w nim ponad 270 000 osób. Często bywa zaliczany do mniejszych jednostek Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. JiCh obejmuje dwa duże ośrodki przemysłu, czyli Jaworzno i Chrzanów, dwa średnie, czyli Libiąż i Trzebinia oraz kilka mniejszych, jak Chełmek, Bukowno, Alwernia i Krzeszowice. W Jaworznie wysoko rozwinięty jest przemysł energetyczny, gdyż znajduję się tam Elektrownia Jaworzno, także dzięki dużej ilości kopalni znacznie rozwinął się przemysł górniczy. Inne gałęzie przemysłu wysoce rozwinięte w Jaworznie to: przemysł hutniczy, elektrotechniczny, chemiczny oraz szklarski. Zaś w powiecie chrzanowskim wysoce rozwiną się przemysł hutniczy, budowlany, a także środków transportu. Zdjęcie 16. Elektrownia w Jaworznie Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy (LiG) – jest to obszar miejsko przemysłowy w województwie dolnośląskim, składa się z 5 powiatów: głogowskiego, polkowickiego, lubińskiego, legnickiego oraz grodzkiego Legnicy. Znajduje się on na Nizinie Śląskiej oraz Wzgórzach Dalkowskich. Na obszarze tym mieszka ok. 500 tys. ludzi i zajmuje on powierzchnie 2735,87 km2. Do głównych ośrodków tego okręgu należą takie miasta jak: Legnica, Polkowice i Głogów. Bardzo duże znaczenie dla LiG-u ma przemysł górniczy, a konkretnie wydobycie rud miedzi w oddziałach wydobywczych KGHM, poprzez odziały: „ZG Lubin”, „ZG Rudna”, „ZG Polkowice-Sieroszowice”. Istotną rolę odgrywa także przemysł hutniczy, na który składają się poszczególne oddziały KGHM, a konkretnie Huty miedzi: „Legnica”, „Głogów I i II”, a także „Cedynia” w Orsku. Kolejną ważną dziedziną przemysłu dla Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego jest energetyka, albowiem przy hutach miedzi w Legnicy i Głogowie działają elektrociepłownie, zaś w Żarkowie planowane jest wybudowanie elektrowni zasilanej 50 wiatrakami. Zdjęcie 17. Fabryka Polkowice-Sieroszowice Olsztyński Okręg Przemysłowy (OOP) – jest to okręg przemysłowy zlokalizowany w powiecie olsztyńskim oraz ostródzkim. Głównym ośrodkiem miejskim OOP-u jest Olsztyn, zaś inne ważne ośrodki to: Ostróda, Morąg, Biskupiec, Olsztynek, Dobre Miasto i Barczewo. W zakładach i fabrykach OOP-u zatrudnionych jest ponad trzydzieści tysięcy osób. Do głównych obszarów przemysłu należy tutaj: przemysł drzewny, a konkretnie meblarski, płyt wiórowych i okleinowych oraz tartaczny, przemysł spożywczy, czyli mięsny, mleczarski, chłodniczy, przetwórstwa płodów rolnych, a także browarny, przemysł elektro-maszynowy, a w szczególności maszynowy, transportowy, metalowy, odlewniczy i elektroniczny, przemysł chemiczny, w skład którego wchodzi przemysł gumowy, tworzyw sztucznych oraz detergentów. Duże znaczenie ma tutaj także przemysł energetyczny, o czym świadczą elektrownie cieplne i wodne, przemysł mineralny, a konkretniej przemysł materiałów budowlanych i cegielniany. Bardzo ważny w OOP-ie jest także przemysł włókienniczy, a w szczególności odzieżowy, tkanin technicznych, łykowy oraz dziewiarski, a także przemysł poligraficzny i przemysł paszowy. Zdjęcie 18. Fabryka opon Michelin w Olsztynie Piotrkowsko-Bełchatowski Okręg Przemysłowy (PiB) – jeden z wielu polskich okręgów przemysłowych, położony jest na Równinie Piotrkowskiej i Wysoczyźnie Bełchatowskiej. Zamieszkuje go ponad ćwierć miliona ludzi. Jego przemysł oparty jest głównie na wydobyciu węgla brunatnego oraz włókiennictwie. Do głównych ośrodków przemysłowych PiB-u zaliczamy takie miasta jak Piotrków Trybunalski oraz Bełchatów, stąd też nazwa tego okręgu, choć czasem też bywa określany mianem dwumiasta. Na jego terenie występują liczne złoża węgla brunatnego, głównie w okolicach gminy Kleszczów, zaś w niedalekiej odległości od Sulejowa znajdują się złoża skał wapiennych. PiB pod względem występujących w nim różnych gałęzi przemysłu możemy podzielić na Bełchatów i okolice, gdzie występuje głównie przemysł wydobywczy, a także na Piotrków i okolice, gdzie dominuje przemysł przetwórczy, maszynowy, włókienniczy, a także logistyka. W Bełchatowie i okolicach znajduje się największa w Europie elektrownia cieplna(Elektrownia Bełchatów), w której spalany jest węgiel brunatny, wydobywany z kopali odkrywkowej, która jest jednym z najważniejszych wykopów w Europie. Ma ona głębokość 190 metrów, szerokość ponad 2,5 kilometra, a długość niecałe 6 kilometrów. Jej wymiary spowodowały, iż ma ona miano „ największej dziury w Europie”. Zdjęcie 19. Kopalnia węgla brunatnego w Bełchatowie Zdjęcie 20. Elektrownia Bełchatów Jeśli zaś chodzi o przemysł Piotrkowa Trybunalskiego, to jest on znacznie bardziej zróżnicowany. Do największych zakładów tego regionu należą: zakłady przemysłu mechanicznego: „PZL-ZSM Piotrków” – produkujące elementy tłoczące, wtryskiwacze itp., a także „Häring” – firma produkująca czujniki i części do układów wtryskowych takich marek jak BMW czy Mercedes. Wysoko rozwinięty jest tu także przemysł włókienniczy, do którego należą zakłady: „Allan I Sp. oraz „Sigma” oraz przemysł przetwórczy – zakłady „Browar Kiper”. Wiele międzynarodowych koncertów utworzyło także w Piotrkowsko-Bełchatowskim Okręgu Przemysłowym swoje centra logistyczne, wśród nich wyróżniamy takie koncerny jak: „IKEA”, „ Kaufland” czy też „ProLogis”. Rybnicki Okręg Węglowy (ROW) – jeden z większych polskich okręgów przemysłowych, skupiający kilka dużych polskich miast oraz mniejszych miasteczek, znajdujących się na terenie Górnego Śląska. Ma on powierzchnię 1300 km². Na jego terenie zamieszkuje ponad 650 tysięcy osób. Głównym miastem okręgu jest Rybnik, zaś inne duże miasta to Jastrzębie-Zdrój, Racibórz, Żory i Wodzisław Śląski. Na terenie ROW-u działa Jastrzębska Spółka Węglowa, w skład której wchodzą kopalnie: „Jas-Mos”, „Borynia”, „Zofiówka”, „Pniówek” oraz „Krupiński”. Przemysł ROW-u jest skupiony głównie na górnictwie węgla kamiennego. Wykorzystywany jest on później w elektrowni w Rybniku oraz w trzech zakładach koksowniczych. W Rybnickim Okręgu Przemysłowym stosunkowo dobrze rozwinął się także przemysł: metalurgiczny, maszynowy, chemiczny, koksowniczy, budowlany, a także energetyczny. Występuje tu także przemysł elektromaszynowy, lecz reprezentowany jest ona zaledwie przez kolka większych zakładów, na przykład Zakłady Budowy i Remontu Maszyn Górniczych w Rybniku, fabryka kołków Raciborzu – „Rafako czy też fabryka obrabiarek ciężkich w Kuźni Raciborskiej – „Rafamet Zdjęcie 21. Elektrownia Rybnik Bibliografia: Encyklopedia Audiowizualna Britannica: - tom Ekonomia i gospodarka - tom Geografia I i II Świat - Atlas Geograficzny. wyd. Piętka Schematy: Zdjęcia: Autor opracowania: Marcin Marcinkowski

okręgi przemysłowe w polsce na mapie